เดินธุดงค์ขึ้นเหนือสุดแดนสยาม

     ปี พ.ศ. 2546 ได้มีโอกาสเดินธุดงค์ขึ้นเหนือสุดแดนสยามที่ อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย เริ่มต้นจากวัดเจริญธรรม(ถ้ำภูตอง) เดินทางร่วมกับหลวงพี่สมหมาย, ท่านหนู วันเดินทางวันแรกมีพระ แม่ชี ตามมาส่งมากมาย และตามส่งติดต่ออีก 3 วัน มีแม่ชีหมวย , แม่ชีทุเรียน, แม่ชีจุ๊บแจง, แม่เน้ย, แม่ชีจู โยมแหม่มขับรถตามมารับ เดินขึ้นมาทางสายเพชรบูรณ์สายในแล้วขึ้นเขาค้อ อากาศหนาวเหน็บหนาวเข้ากระดูกดำเลย ต้องก่อไฟผิงจากเขาค้อลงมาทางนครไทย เจอโยมโอเล่ย์ที่เขาค้อและระหว่างทางลงมาทางบ้านเขาน้อย ได้ถวายน้ำปานะด้วย นครไทยไปชาติตระการย้อนลงมาทางทองแสนขันขึ้นไปทางท่าปลา และชุมไม้สักใหญ่ที่สุดในโลกและชมเขื่อนสิริกิตติ์ จากท่าปลาแวะขึ้นมาทางน้ำปาดฟากท่าบ้านโคกเข้ามาทางบ้านปางไม้ บ้านเด่นชาติ ทางสายนี้ตอนนั้นกำลังก่อสร้างอยู่ หมู่บ้านห่างมากต้องค้างแรมกลางป่า พอดีมีหน่วยสร้างทางมาตั้งแต่แค้มป์อยู่ ก็เลยอาศัยบิณฑบาต โยมก็ใส่มาม่าเยอะแยะต้องแจกให้โยมระหว่างทาง ถนนช่วงนี้อยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติศรีน่าน มีแม่น้ำน่านไหลผ่านทางจะคดเคี้ยวขึ้นเขาลงดอยไปตามไหล่เขาจนถึงอำเภอนาน้อย แล้วออกมาทางอำเภอเวียงสา เข้าจังหวัดน่าน ปัว ท่าวังผา ขึ้นเขาต่อไปทางอำเภอสองแคว พักบ้านม้งเวียงแก ไปบ้านสะเกินเจอฝนตกหนักเปียกปอนตาม ๆ กัน เข้าเขตอำเภอเชียงคำ บ้านใหม่ ปางค่าหมู่บ้านเย้า เจอแม่ชีวารีพร้อมลูกที่เชียงคำได้ถวายน้ำปานะ ตอนเช้าออกตามหาไม่เจอ เลยฝากนมไว้ป้อมตำรวจ แยกเข้ามาทางภูซาง ผ่านน้ำตกภูซาง ขึ้นภูชี้ฟ้ามองเห็นทิวทัศน์ฝั่งลาวชัดเจน เห็นแม่น้ำโขงไหลผ่านและหมู่บ้านชายแดน ถนนฝั่งลาวยังเป็นลูกรังอยู่ พักบนดอยหนึ่งคืนลมแรงมากต้องรวมกลดกันเป็นกลุ่มเพราะสถานที่พักไม่มีอยู่ไหล่เขา ตอนเช้าบิณฑบาตรตามร้านค้า โยมใส่บาตรกันดีจากภูชี้ฟ้าไปดอยหินตั้งแล้วก็ลงมาทางเวียงแก่น พักบ้านม้งอีกหนึ่งคืนช่วงขาลง จากเวียงแก่นแล้วก็เดินเละริมโขงช่วงหนี่งก่อนจะเข้าเชียงของ จากเชียงของเข้าเชียงแสน แล้วก็เดินต่อจนถึงอำเภอแม่สายเหนือสุดสยาม แต่ก็ประทับใจไม่รู้ลืม ไปบิณฑบาตรได้น้ำเต้าหู้องค์ละถุงกับปาท่องโก๋รูปละตัว ตกลงไม่ฉัน เก็บของเดินทางต่อระหว่างทางโยมถวายสตอเบอรี่รูปละถุง ช่วงใกล้ 11 โมง หลวงพี่สมหมายกับท่านหนูไปบิณฑบาตรน้ำในงานศพ โยมถวายข้าวรูปละ 2 ถุง พร้อมกับข้าวอีก ก็เลยเฉลี่ยกันพอได้ประทังสังขารไปวันหนึ่ง  ต่อจากนั้นได้เดินทางเข้ามาทางอำเภอแม่อาย พักหมู่บ้านผสมหลายเผ่า โยมได้ทำบุญใส่บาตรกันดี จนหิ้วพะรุงพะรังและแจกเด็กชาวเขาที่มาช่วยหิ้วของให้ ต่อจากนั้นก็เดินทางมาทางอำเภอแม่ฝาง, อำเภอไชยปราการ มาโปรดน้องที่อำเภอเชียงดาว พักป่าช้าวังจ๊อมตอนเช้าบิณฑบาตไม่ได้เลย อาศัยน้องคนเดียว พอออกจากเชียงดาวเดินลงมาทางแม่แตง เจอโยมสุภาพรรณและป้าเกี้ยวกำลังจะไปตามพระธุดงค์ (ความหมายของคำว่าตามพระ, ส่งพระ, รับพระ ผมมีภาพอธิบายไว้ในตอน 41 ลว. 14 กรกฎาคม 2553 แล้วนะครับ –โกสินทร์)  ชุดท่านพจน์, ท่านมัน, ท่านบ่าว สายแม่ฮ่องสอน ตอนเช้าโยมสุภาพรรณได้มาใส่บาตร และได้เดินมาทางแม่ริมแยกเข้าแม่โจ้ สันทราย มาเจอโยมพร้อมพลกำลังทำงานสร้างทางอยู่และได้ถวายน้ำ และโยมเริงฤทธิ์ได้นิมนต์แวะพักที่หน้าบ้าน พอดีฝนตกพอฝนซาเดินขึ้นมาแวะเยี่ยมหลวงพี่เปิ้ลและหลวงพี่สุฤทธิ์ พักบ้านน้องโยมสุภาพรรณที่เตาสันกำแพงข้างฮวงซุ้ย แต่ไม่ได้พักด้วยกัน เดินมาพักบ้านน้อยใต้ต้นฉำฉาใกล้บ้านทิดตู๋สามคืน โยมสุภาพรรณให้ย้อนกลับมาพักที่เก่า หลวงพี่สมหมายไม่ยอมมาก็เลยต้องเดินทางต่อไปบ้านโยมผ่องพรรณที่บ้านแม่เหล็ก พักแค่หนึ่งคืนเพราะโยมได้ถวายอาหารระหว่างทางบ้างแล้ว โยมก็ได้ตามมาส่งและมาถวายอาหารอีกหนึ่งมื้อก่อนจะแยกจากกันได้เดินมาทางสายทุ่งหัวช้างออกลี้เข้าไปทางก้อทุ่งมืดระหว่างทาง และหลงเดินเลยไปถึงก้อทุ่ง ตอนเช้าต้องย้อนกลับมาทางเก่าเข้าทางแยกจะเป็นถนนลูกรัง เป็นถนนคนเดินเป็นบางช่วง เพราะอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติแม่ปิงเดินเข้ามาถึงเขตอำเภอแม่พริก เจอโยมนพและลูกได้นิมนต์ให้พักที่สวนลำไย พักโปรดหนึ่งคืนแล้วเดินออกมาทางอำเภอแม่พริกเจอฝนตกช่วงกลางคืน ตอนเช้าบิณฑบาตรฉันเสร็จเดินออกมาทางสายถนนซุปเปอร์ไฮเวย์สายเชียงใหม่-กรุงเทพฯ เรื่อยมจนถึงวัดเจริญธรรม(ถ้ำภูตอง) รวมระยะการเดินทางก็ประมาณ 3 เดือนพอดี ก็นับเป็นประสบการณ์เดินธุดงค์อีกครั้งหนึ่งในชีวิตที่ได้พบผ่านสิ่งต่าง ๆ มากมายในระหว่างการเดินทางนับเป็นบทเรียนอันล้ำค่าที่ต้องแลกมาด้วยความลำบากยากเข็ญ ต้องอาศัยความเพียรและอดทนมีสติปัญญาเป็นที่ตั้ง จึงจะสามารถฟันฝ่าอุปสรรคมาได้ นับเป็นบุญพาวาสนาส่งให้มาพบแนวทางอันประเสริฐ ซึ่งจะหาสิ่งอันใดในโลกมาเปรียบเทียบมิได้เลย เพราะฉะนั้นก็จงอย่าทอดทิ้งแนวทางคำสอนที่ได้รับมาจากครูบาอาจารย์และจงหมั่นขยันศึกษาหาความรู้ใส่ตน เพื่อผลประโยชน์ที่จะได้รับในปัจจุบันและอนาคตไม่ช้าหรือเร็ว ต้องได้รับอย่างแน่นอน ขออย่างเดียวจงสู้ต่ออย่าท้อแท้ แม้แพ้บ้างช่างปะไร วันหน้าฟ้าใหม่ยังมีโอกาสแก้ตัว

เดินธุดงค์โปรดชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยง

     ระหว่างปีพ.ศ.2542 ได้มีโอกาสเดินธุดงค์โปรดชาวเขาชาวดอย เริ่มต้นออกจากวัดแม่ลอง(เพียรกุศล) ตอนแรกเดินด้วยกัน 3 ชีวิตมีผู้เขียน อดีตท่านเอ๋ ทิดบ่าว ได้เดินไปทางฮอดเข้ามาทางดอยเต่าลี้โปรดโยมพ่อที่ผาหนามหนึ่งคืนแล้วเดินเข้ามาทางสายลี้-เสริมงมออกลำปางเลาะไปทางรถไฟสายแม่ทะแม่เมาะ อดีตทิดเอ๋ได้แยกที่บ้านปางป๋วย ก็เลยเดินกับทิดบ่าวจนถึงบ้านปินและแวะไปโปรดญาติโยมบ้านห้วยฝาย อ.ลอง และญาติโยมบ้านใหม่จัดสรร ต่อจากนั้นก็มีอดีตตุ๊ทนได้เดินทางไปด้วยกันไปพักบ้านแป้น เจอชาวบ้านมาตรวจสอบนึกว่าเป็นพวกมิจฉาชีพ เพราะทิดบ่าวกับอดีตตุ๊ทนทำตัวมีพิรุธ ทำให้ชาวบ้านสงสัย แต่ก็ไม่มีปัญหาอะไร สามารถเคลียร์กันได้ จากนั้นก็ได้เดินมาทางหนองม่วงไข่ออกร้องกวางไปเวียงสาผ่านน่าน ปัว ท่าวังผา เชียงกลางขึ้นไปสองแควผ่านดอยจี๋เข้าหมู่บ้านเย้าบ้านใหม่ปางค่าออกมาทางเชียงคำลงพะเยาอ.ลำปางเข้าลำพูนเลาะมาทางจอมทองเข้าฮอดแวะมาพักสวนลำไยโยมอ้วน แล้วเดินมาทางแม่สะเรียงแวะโปรดญาติโยมที่บ้าน แล้วเดินไปพักแม่สายเลยสุดชายแดนไทย-พม่า พักริมแม่น้ำสาละวิน ขึ้นดอยไปบ้านแม่สองแควพักโปรดโยมพี่ชาย จากนั้นพักบ้านขุนแม่คะตวนบ้านโยมอา ตั้งแต่บ้านแม่สายเลยขึ้นมาเป็นหมู่บ้านชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยงตลอดความเป็นอยู่ก็อยู่แบบธรรมชาติ ช่วงนั้นยังไม่มีการพัฒนาเท่าไหร่ เพราะไฟฟ้าพลังแสงอาทิตย์ยังไม่เข้าไป จากขุนแม่คะตวนไปบ้านห้วยกองมูลบ้านซื่อมื่อน้อยเป็นบ้านเกิดเมืองนอนจริงๆ บ้านซื่อมื่อหลวง บ้านห้วยน้ำใส บ้านเลโค๊ะ บ้านทีอือลือ บ้านกลอโค๊ะ แล้วย้อนกลับลงมาทางบ้านห้วยไชยยงค์ บ้านห้วยทิชะ ห้วยยากลงแม่คะตวน ไปบ้านอมคา บ้านห้วยไก่ป่า บ้านห้วยออกอยู่ในเขตอ.สบเมย จ.แม่ฮ่องสอนออกมาทางบ้านก๋องก๋อย บ้านบ่อสลีเข้ากองลอยเดินทางเก่าเข้าบ้านแม่ลอง(เพียรกุศล) รวมระยะการเดินธุดงค์ประมาณ 3 เดือน ก็เป็นประสบการณ์ธุดงค์อีกปีหนึ่ง ซึ่งการเดินธุดงค์กับทิดบ่าว, อดีตตุ๊ทน บางครั้งก็ขัดกัน บางครั้งก็ดีกันเป็นธรรมดา แต่บางครั้งการร่วมทุกข์ร่วมสุขในระหว่างการเดินทางก็ทำให้เกิดการเห็นอกเห็นใจกัน เป็นความผูกพันอย่างไม่รู้ตัว ทำให้มิตรภาพระหว่างเพื่อนร่วมทางเกิดแน่นแฟ้นขึ้น คนเราจะรู้ใจกันก็ต่อเมื่อร่วมชะตาเดียวกัน จะเป็นเพื่อนแท้หรือเทียม จะแสดงอาการออกมาเอง เพราะฉะนั้นการเดินธุดงค์จึงเปรียบเสมือนเป็นการสำรอกกิเลสออกมาให้รู้กันไปเลยว่า กิเลสของเราบางเบาหรือเพิ่มหนาขึ้นจะรู้ได้ทันที เพียงแต่ว่าเราจะมีสติรู้เท่าทันหรือไม่ ถ้าหากรู้ไม่เท่าทันก็ตกเป็นทาสของกิเลส ย่อมให้กิเลสอยู่เหนือสภาวะจิต แต่ถ้ารู้เท่าทันก็จะสามารถระงับหรือนิ่งเฉยต่อกิเลสได้ ไม่ตกเป็นทาสหรือคอยให้กิเลสบงการเราได้ สิ่งสำคัญต้องมีสติสัมปชัญญะ รู้สึกตัวทั่วพร้อมอยู่ตลอดเวลา และมีความขันติอดทนต่อกิเลสหรืออารมณ์ที่เข้ามายั่วยุมีปัญญาคอยพิจารณาให้รู้แจ้งเห็นจริงในมายาที่มากระทบทางวิญญาณและปล่อยวางได้ จึงจะได้ชื่อว่าเป็นผู้ที่มีความก้าวหน้าในการปฏิบัติธรรม และสามารถแนะนำผู้อื่นให้ทำตามได้