กุมารทอง เป็นความเชื่อทางไสยศาสตร์ของไทยเกี่ยวกับจิตวิญญาณ ที่มาของกุมารทองมาจากการเลี้ยงภูติผีปีศาจไว้ใช้งาน โดยกุมารทองจะเป็นวิญญาณของเด็กผู้ชาย หากเป็นวิญญาณผู้หญิงที่คนเลี้ยงไว้จะเรียกว่า "โหงพราย"
กุมารทองนั้นแรกเริ่มเดิมทีมาจากวิญญาณของเด็กที่ตายในท้องแม่หรือที่เรียกว่าตายทั้งกลมผู้มีวิชาอาคมจะไปนำวิญญาณเด็กนั้นมาเลี้ยงไว้เป็นลูกจากหลักฐานที่พบในเอกสารโบราณระบุถึงการทำกุมารทองสรุปว่า ต้องหาศพที่ตายทั้งกลม แล้วประกอบพิธีกรรมผ่าเอาศพทารกในท้องนั้นมาย่างไฟให้แห้งสนิทก่อนรุ่งอรุณ แล้วจึงลงรักปิดทองให้ทั่ว ด้วยเหตุนี้จึงเรียกว่ากุมารทอง ต่อมาสภาพสังคมและวัฒนธรรมพัฒนาไปมากขึ้น ทำให้ไม่สามารถสร้างกุมารทองจากศพทารกจริง ๆ ได้ จึงได้มีการดัดแปลงกรรมวิธีการสร้างกุมารทองขึ้น
โดยใช้ดินเจ็ดป่าช้าบ้าง ไม้รักซ้อนหรือไม้มะยมบ้าง ไปจนถึงโลหะ มาสร้างเป็นรูปกุมาร แล้วปลุกเสกตั้งจิต ตั้งธาตุทั้ง 4 และเรียกอาการสามสิบสองให้บังเกิดเป็นจิตวิญญาณของเด็กขึ้นมา
กุมารทองปัจจุบันนิยมสร้างเป็นรูปเด็ก ลักษณะเป็นเด็กไว้จุก นุ่งโจงกระเบนอย่างโบราณ กลายเป็นเครื่องรางของขลัง เชื่อกันว่าเสมือนมีวิญญาณเด็กอยู่ในรูปกุมารนั้น ผู้บูชาต้องเลี้ยงดูเหมือนลูกของตน ต้องให้ข้าวน้ำเซ่นสรวงและต้องเรียกให้กินข้าวด้วย

ซึ่งของที่มักจะถวายให้กุมารทอง ได้แก่
-น้ำแดง น้ำผลไม้
-กล้วยน้ำว้า ขนมหวานโบราณ เช่น ทองหยิบ ทองหยอด
-ผลไม้ที่มีรสหวานน่ารับประทาน
-น้ำเปล่า (ห้ามขาดโดยเด็ดขาด)

หากปฏิบัติดูแลดีกุมารทองก็จะช่วย ช่วยคุ้มครองป้องกันเจ้าของและครอบครัวจากสิ่งไม่ดีทั้งหลาย ช่วยให้ทำมาค้าขึ้น ไปจนถึงเตือนภัยล่วงหน้าอีกด้วย และจะคอยติดตามเฝ้าระวังบ้านเรือนจากโจรผู้ร้ายและศัตรูไม่ให้มากล้ำกราย ปัจจุบันผู้บูชานิยมไหว้ด้วยน้ำแดง เรื่องราวของกุมารทองถูกกล่าวถึงใน วรรณคดีไทย เช่น ขุนช้างขุนแผน บ้างก็นับลูกกรอก เป็นกุมารทองด้วย

แต่ปัจจุบันจากข่าวที่ได้ยินกันในขณะนี้ ว่ามีการเอาเด็กมาดองเพื่อจะทำเป็นกุมารทองนั้น ถึงว่าเป็นสิ่งที่ไม่ควรอย่างยิ่ง แต่อาจเป็นเพราะความเชื่อของคนไทย ที่มีมานานเกี่ยวกับเรื่องแบบนี้ จึงไม่สามารถห้ามไม่ให้คิดว่าเรื่องแบบนี้สามารถช่วยส่งเสริมให้พวกเค้า อยู่ดีมีสุข หรือป้องกัยอันตรายได้

แม้ไม่มีใครสามารถพิสูจณ์ได้ตามหลักวิทยาศาสตร์ แต่ของแบบนี้ก็ไม่มีใครอยากลบหลู่เช่นกัน แต่ก็ยังมีบางคนกลุ่มไม่เห็นด้วยกับเรื่องราวเหล่านี้เพราะคิดว่าเป็นเรื่องงมง่าย ของแบบนี้ไม่มีอยู่จริง จึงออกมาต่อต้านการดองเด็กเพื่อมาทำกุมารทอง

อย่างไรก็ตาม ความเชื่อในเรื่องแบบนี้ เป็นความเชื่อส่วนบุคคล ไม่ขอแนะให้ทำตามแต่อย่างใด อยู่ที่ตัวบุคคล จะใช่วิจารณญาณ พิจารณาเองว่าควร หรือไม่ควร ไม่เชื่ออย่าลบหลู่